Życie z osobą z cechami borderline

Nie wiem dlaczego, ale myśląc o tworzeniu związku z osobą dotkniętą zaburzeniem osobowości typu borderline (BPD) od razu przychodzi mi na myśl tango. Dawno temu uczęszczałam na zajęcia z tańca towarzyskiego i stąd chyba moja fascynacja tangiem i to porównanie. Związek z osobą chwiejną emocjonalnie, tak jak tango, jest zjawiskiem zmysłowym, pełnym skrajnych emocji, pokazującym pożądanie, jak i odrzucenie, miłość  i  nienawiść, radość i cierpienie.

Tak samo jak tango, związek z BPD jest wymagający i może okazać się wyczerpującym na płaszczyźnie fizycznej i emocjonalnej. Tango, jako taniec zostało kiedyś opisane przez jednego z poetów tego gatunku , Enrico Santos Discepelo jako „smutną myślą, którą się tańczy „. Odzwierciedla się w nim dwoistość jego natury, analogicznie jest w związku z osobą chwiejną emocjonalnie. 

Podobnie jak w przypadku wielu innych chorób psychicznych, nie w pełni rozumiemy początki zaburzenia osobowości typu borderline, co poniekąd ogranicza nasze możliwości terapeutyczne.  Nie mniej jednak, wiadomo, że niesprzyjające rozwojowi emocjonalnemu środowisko rodzinne, w tym różnego rodzaju traumatyczne wydarzenia, mogą drastycznie zwiększyć ryzyko rozwoju borderline u osób bardziej podatnych.

Tak samo, jak Ty będziesz zmagał się ze zrozumieniem bliskiej Ci osoby z borderline, tak i ona będzie walczyć, aby zrozumieć, jak Ty widzisz jej intensywne reakcje, wahania nastroju, czy ryzykowne zachowania. Nie trzeba dodawać, że jeśli masz kogoś bliskiego z BPD, życie może być pełne kryzysów i konfliktów. Nierzadko może Ci się wydawać, że jesteś zakładnikiem w waszym związku. Bez znaczenia, czy jest to Twój mąż, żona, syn, czy matka, schemat zachowań osób z BPD jest w dużym stopniu do siebie podobny. Wartym zaznaczenia jest fakt, że im bliższe łączą was relacje  i głębsze uczucia, tym bardziej odczujesz tą „gorszą” stronę związku. Jednak ucząc się, jak radzić sobie z osobowością z pogranicza, będziesz miał możliwość wzmocnienia swojego związku z tą osobą.

Poniżej znajdziesz kilka pomocnych wskazówek do tego, w jaki sposób zadbać o swoje relacje w związku z osobą z borderline. 

Zadbaj o otoczenie domowe.

Nikt nie czuje się dobrze w chaotycznym, czy stresującym otoczeniu. Osoby z BPD funkcjonują znacznie lepiej w spokojnym i zrelaksowanym środowisku domowym. Pomóż im przez zorganizowanie rutyny, która będzie wszystkim w jakimś stopniu odpowiadała. Dotyczy to również pomocy w organizacji zajęć osobom np. niepracującym i zachęcania ich do różnorakich aktywności. 

Upewnij się, że ustalone są granice, których ignorowanie będzie niosło za sobą odpowiednie i realne konsekwencje.

Minimalizowanie kłótni i sprzeczek, których świadkiem może być osoba z BPD to też dobry pomysł. Pamiętajmy, że każda kłótnia wzmaga w osobie z borderline przekonanie, że zostanie porzucona. Jeśli zauważysz, że dana osoba jest w tzw. trybie kryzysowym (potocznie mówiąc „nakręca się”) zadbaj o to, aby wszyscy członkowie rodziny (w tym chłopak lub dziewczyna) wiedzieli, aby nie poruszać w tym momencie wrażliwych tematów, które mogłyby pogorszyć sytuację.

Nie zachęcaj do spożywania alkoholu, albo innych substancji. Osoba z BPD może stać się jeszcze bardziej impulsywna po spożyciu alkoholu, co może skutkować sytuacją kryzysową.

Ważne jest również, aby nie koncentrować wszystkich dyskusji wokół zaburzeń i niepowodzeń. I na odwrót, równie ważne jest to, aby nie kłaść zbyt dużego nacisku ani zbytnio nie pochwalać postępu, który  osoba z BPD zrobi w trakcie np. terapii. 

Bądź konsekwentny i przewidywalny w swoim zachowaniu.

Zawsze dotrzymuj danego słowa, w odniesieniu do tego, co zrobisz, lub czego nie zrobisz. Upewnij się, że Twój komunikat dotarł i został odebrany przez osobę z BPD. Sprawdza się to w każdym związku, ale jest nieodzownym elementem utrzymania zdrowych barier w związku z osobą z borderline. Nie będzie to łatwe szczególnie, jeśli padniesz ofiarą (co zazwyczaj się zdarza) gwałtownego wybuchu oskarżeń, złości lub potoku łez. Rada dla Ciebie – przeczekaj i trzymaj się swojego wcześniejszego postanowienia. Osoba z BPD nie jest głucha. Ona usłyszała i doskonale pamięta, co było jej wcześniej zakomunikowane. Po prostu Cię testuje. Jeśli jednak postanowisz ulec tym „wymuszeniom”, pamiętaj, że właśnie wzmocniłeś zachowanie, którego się obawiałeś. 

W trakcie konfliktu mów krótko i na temat.

Sam wiesz, że kiedy jesteś zestresowany skupienie uwagi na długich wywodach innych ludzi, może okazać się problemowe. Jeśli jesteś w trakcie kłótni, lub niekoniecznie przyjemnej rozmowy, z osobą z borderline pamiętaj, że ma ona tendencję do zniekształcania tego, co mówisz. Twoje pozornie nieszkodliwe stwierdzenie, w oczach osoby chwiejnej emocjonalnie, może się łatwo przekształcić w największy atak uniemożliwiając tym samym dalszą kumunikację. Dodam jeszcze, że próby wytłumaczenia na niewiele się tutaj zdadzą. Najprawdopodobniej dodadzą one tylko „oliwy do ognia”. 

Komunikując się w konflikcie pamiętaj więc, aby każde Twoje zdanie było krótkie, proste i bezpośrednie, dzięki czemu zminimalizujesz szansę na błędną interpretację. Nie wdawaj się w kłótnię, bo osoba z BPD nie ustąpi. Jeśli musisz, to po prostu wyjdź aby uniknąć dalszej eskalacji. 

Zachęcaj do brania odpowiedzialności za swoje czyny.

Naturalną rzeczą jest, że chcemy pomagać i opiekować się osobami, na których nam zależy. Nie wpadnij jednak w pułapkę bycia wybawcą dla osoby z BPD. Innymi słowy, nie daj się zmanipulować do wzięcia odpowiedzialności za ich nieodpowiedzialne działania. 
Jeśli osoba z borderline zniszczy coś podczas kłótni, albo jednej ze swoich furii, nie oferuj, że się tym zajmiesz, że naprawisz, albo że kupisz nowe. Jeśli narobi sobie długów, nie wyręczaj w ich spłacie. Umożliwienie osobom z BPD doświadczania naturalnych konsekwencji swoich zachowań może pomóc im w uświadomieniu sobie, że prawdobodobnie jednak potrzebują profesjonalnej pomocy.  

Oferuj szczere opinie oparte na faktach.

Osoby z osobowością chwiejną emocjonalnie, jak już wspomniałam, mają tendencję do dramatyzowania, katastrofizowania i  mylnej interpretacji faktów i słów. Nie wzmacniaj przekonania bliskiej Ci osoby, że została ona potraktowana niesprawiedliwie, chyba że Ty również uważasz, że to prawda. 

Wyznacz granice i się ich trzymaj.

Zdrowe granice w związku są to zachowania, które są akceptowane i pożądane przez zaangażowane strony, jako coś pozytywnego. Są to np. zasady, których się nie łamie.  Pomyśl o wyznaczaniu granic jako o procesie, a nie pojedynczemu wydarzeniu. Wprowadzajcie je stopniowo, ale systematycznie, żeby każdy wiedział, że granice istnieją.
Porozmawiaj z bliską osobą o ustaleniu waszych granic podczas, gdy oboje jesteście spokojni, a nie w gorączce kłótni. Ty zadecyduj, jakie zachowania będziesz tolerować, i czego nie będziesz tolerować od osoby z BPD i vice versa. Upewnij się, że oboje zrozumieliście swoje oczekiwania. Na przykład możesz powiedzieć: „Jeśli będziesz na mnie krzyczał, kiedy rozmawiamy, ja nie będę Cię słuchała i będę wychodziła z domu”. 

Podczas rozmowy o ustaleniu granic możesz powiedzieć, coś w rodzaju: „Kocham cię i chcę, aby nasz związek był zgodny/nasza rodzina funkcjonowała lepiej, ale nie radzę sobie ze stresem spowodowanym twoim zachowaniem”. Upewnij się przy tym, że wszyscy członkowie rodziny zgadzają się co do granic i tego, jak egzekwować konsekwencje, jeśli zostaną one zignorowane, a co na pewno zdarzy się nie raz. 

Nie ignoruj gróźb samobójstwa lub samookaleczenia.

Groźby a nawet próby samobójcze i samookaleczenia są dosyć powszechne wśród osób z BPD. Jest to jeden z maladaptywnych sposobów, w jaki osoba z borderline radzi sobie z intensywnymi emocjami. Zachowania te mogą być postrzegane przez ludzi z zewnatrz, jako próby manipulacji sytuacji, w celu osiągnięcia swojego zamierzenia przez osobę z BPD. Faktycznie czasami
tak też jest. Jednak rzeczywiste samobójstwa i samookaleczenia są również powszechne wśród osób z BPD i nigdy nie należy ignorować podobnych gróźb. Ryzyko wzrasta, jeśli osoba z borderline jest pod wpływem alkoholu, gdyż zwiększa się również jej impulsywność.

Jeśli bliska Ci osoba grozi odebraniem sobie życia lub samookaleczeniem, nie kłóć się z nią i nie oskarżaj jej o bycie manipulantem. Zamiast tego zdaj sobie sprawę, że najprawdopodobniej odczuwa ona głęboki ból i w ten sposób stara się go wyrazić.  Pamiętaj, że cokolwiek się dzieje nie jest to twoja wina i najważniejszym jest fakt zapewnienia bezpieczeństwa bliskiej Ci osobie. Pamiętaj przy tym aby nadal pielęgnować wcześniej ustalone granice i pomimo wszystkiego, być konsekwentnym. Np. jeśli bliska Ci osoba krzyczy na Ciebie i jest wulgarna podczas gdy grozi odebraniem sobie życia, masz prawo wyjść z domu i zadzwonić albo na po karetkę albo po policję (w zależności od sytuacji). 

Znajdź wsparcie dla siebie.

Nauka radzenia sobie z zaburzeniami osobowości z pogranicza nie jest łatwa ani dla Ciebie, ani dla bliskiej Ci osoby.  Ważne jest, abyś się upewnił, że twoje własne potrzeby i uczucia nie są ignorowane podczas codziennego wspierania bliskiej Ci osoby z BPD. Pamiętaj, aby w całej tej gonitwie poświęcić trochę czasu tylko dla siebie. Możesz zechcieć skorzystać z własnej terapii indywidualnej i / lub poszukać grup wsparcia dla bliskich osób z BPD, jeśli są takie w okolicy. 

Pamiętam coś, co powiedziała mi kiedyś jedna ze stałych klientek naszej linii kryzysowej. Powiedziała coś w tym rodzaju:  „Wiesz, że jesteś borderline, kiedy wahasz się między obawą porzucenia a zachęcaniem do niego.” Stan ciągłego konfliktu.

---

Jak inaczej pomóc sobie i bliskiej nam osobie z BPD abyśmy mogli lepiej razem funkcjonować??? Jakieś sugestie??

Pozdrawiam

Zuzanna