Lęk poporodowy – co musisz wiedzieć

Dużo mówi się o depresji poporodowej albo lęku przed porodem (skrajny przypadek to tokofobia) zapominając o tym, że po przyjściu na świat malucha nowo upieczonej mamie może również towarzyszyć lęk poporodowy.

Kiedy wszyscy oczekują od nowej mamy entuzjazmu i radości, jest zupełnie normalnym, że ta się po prostu martwi. Martwi się o to, czy niemowlę dobrze je. Czy wystarczająco śpi, i czy jest bezpieczne, kiedy śpi. Przez pierwszych kilka miesięcy nieustannie wsłuchuje się w oddech malucha – oddycha, czy nie. Zastanawia się czy szczepić, czy też może nie szczepić. Pojawiają się kolki i nieprzespane noce. Dodatkowo, nowa mama nadal musi dbać o dom, pracę i o pozostałe dzieci, jeśli je ma.

Te wszystkie obawy są zupełnie normalne i wynikają z troski i miłości mamy do malucha. Ale czasami zwykłe, ludzkie martwienie się może przerodzić się w coś więcej. Jeśli jesteś nową mamą (albo taką znasz) a Twój niepokój wydaje się wymykać spod kontroli to tego stopnia, że nie daje ci spokoju nawet w nocy i czujesz się ‚na krawędzi’, przeczytaj ten artykuł do końca.

Czym jest lęk poporodowy.

Lęk poporodowy jest czymś, czego doświadczają niektóre nowe mamy po urodzeniu dziecka. Jak już wiemy narodziny dziecka powodują ogromne zmiany w ciele kobiety pod względem fizycznym i nie chodzi tylko o te kilka pierwszych dni po porodzie. Do tego dochodzą zmiany w gospodarce hormonalnej, które mają ogromny wpływ na nastrój nowej mamy i jej radzenie sobie ze stresem związanym z nowymi obowiązkami. Stres, nieprzespane noce i wynikająca z nich nerwowość często przekładają się na życie rodzinne, które nierzadko może ucierpieć, szczególnie w tej początkowej fazie. Wszystkie te rzeczy mogą prowadzić do rozwoju zaburzeń lękowych bardziej niż zwykle. Według anxietyUK istnieje wiele różnych rodzajów lęku poporodowego, w tym poporodowe uogólnione zaburzenie lękowe (które może przedstawiać się jako ciągły stan wysokiego lęku, z obawami dotyczącymi wszystkiego od zdrowia dziecka, karmienia i zdolności rodzicielskiej); poporodowe zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (które często wiąże się z odczuwaniem niepokojących myśli i obaw związanych ze krzywdą dziecka); oraz lęk zdrowotny po porodzie (jest pzwiązany z niepokojem, że coś może być nie tak ze zdrowiem dziecka).

Przyczyny lęku poporodowego.

Dlaczego jednak zwykłe, zdrowe martwienie się o dobro Twojej pociechy może czasami przerodzić się w zaburzenie?

Można winić tutaj nierównowagaę hormonalną, gdyż po porodzie drastycznie spada poziom progesteronu i estrogenu. To może odpowiadać za szereg objawów, w tym dyskomfortu psychicznego i emocjonalnego. Jak twierdzą specjaliści, poziom hormonów powinien wrócić do normy po kilu tygodniach od porodu, jednak czasami brak równowagi się utrzymuje. Jeśli coś Cię niepokoi skonsultuj to ze swoim lekarzem a więcej na temat hormonów po porodzie możesz przeczytać tutaj.

Biorąc jednak pod uwagę to, że zmiany hormonalne w trakcie ciąży, jak i po porodzie są uniwersalne dla wszystkich kobiet, nadal pozostaje tajemnicą to, dlaczego niektóre cierpią na zaburzenia lękowe po porodzie, a inne nie. Wiadomo jednak, że jest pewna ilość kobiet, które znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka rozwinięcia zaburzenia lękowego (nierzadko z depresją poporodową) po urodzeniu malucha.

Można wymienić następujące czynniki ryzyka:

• Historia wystąpienia zaburzeń lękowych podczas wcześniejszych ciąży (jeśli były) lub w innym czasie.
• Wystąpienie lęku poporodowego po poprzedniej ciąży.
• Historia zaburzeń lękowych (lub specyficznie poporodowych) w rodzinie.
• Zaburzenia odżywiania.
• Doświadczenie stresujących zdarzeń w ciągu ostatniego roku, takich jak powikłania w ciąży, choroba Twoja lub kogoś bliskiego lub problemy finansowe. Tutaj dochodzi również jakość Twoich relacji z partnerem.
• Twój maluch lub jedno z Twoich dzieci ma problemy zdrowotne.
• Masz trudności z karmieniem piersią lub miałaś je z poprzednim dzieckiem.
• Masz niedostateczny system wsparcia ze strony rodziny i/lub partnera.
• Ciąża była nieplanowana lub niechciana.

Jakie są więc niektóre z typowych objawów lęku poporodowego?

1. Napięcie mięśniowe i bóle głowy.
2. Uczucie oszołomienia lub zawrotów głowy.
3. Szybsze oddychanie, pocenie się lub uderzenia gorąca.
4. Szybkie, dudniące lub nieregularne bicie serca i podwyższone ciśnienie krwi.
5. Trudności ze snem.
6. Ataki paniki.
7. Uczucie napięcia, nerwowości i irytacji.
8. Często lęk poporodowy może przybrać formę zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego (OCD), gdzie obsesje mogą przedstawiać się jako uporczywe, natrętne myśli związane z dzieckiem. Są to zazwyczaj myśli niemiłe i bardzo niepokojące. Poporodowe OCD zwykle wywołuje uczucie przerażenia, lęk przed zostaniem z dzieckiem sam na sam i silne pragnienie ochrony dziecka.
9. Niespokojny i niezdolny do koncentracji umysł, co czasami wywołuje uczucie odrętwienia.

Jeśli odpowiedziałaś TAK na większość pytań, zdcydowanie zalecam rozmowę z lekarzem rodzinnym.

Jakie są więc opcje leczenie lęku poporodowego?

Najważniejszym krokiem w uzyskaniu pomocy jest postawienie odpowiedniej diagnozy. Jeśli masz niepokojące symptomy, koniecznie udaj się na wizytę kontrolną po porodzie. W zależności od tego, gdzie mieszkasz, wizyty takie są zazwyczaj planowane w ciągu pierwszych 6 tygodni od urodzenia się malucha.

Po rozmowie z lekarzem o swoich objawach ten może przepisać Ci leki dla zminimalizowania tych najbardziej uciążliwych. Nie mniej jednak najpomocniejsza może okazać się tu terapia. Konkretne terapie, które mogą pomóc, obejmują terapię poznawczo-behawioralną (w celu zmniejszenia skupienia się na najgorszych scenariuszach) oraz terapię akceptacji i zaangażowania (ACT). Dodatkowo zalecane jest ćwiczenie uważności i techniki relaksacyjne

---

Jeśli jesteś partnerem, kimś z rodziny albo przyjacielem nowo upieczonej mamy i chcesz się upewnić, że wszystko jest w porządku, dobrym sposobem na rozpoczęcie rozmowy jest zwykłe, nieoceniające – „jak się masz?”. Dając nowej mamie możliwość swobodnego i autentycznego ‚wygadania się’, dajesz jej do zrozumienia, że jesteś przy niej, słuchasz, i jesteś zainteresowany tym, co ma Ci do powiedzenia.

Pozdrawiam

Zuzanna